Conclusie onderzoek ANG en Berenschot:
Wkb kost gemeenten geld

In opdracht van Omgevingsdienst NL onderzochten ANG en Berenschot de impact van de Wkb op de bedrijfsvoering en de financiën van gemeenten en omgevingsdiensten die bouwtaken uitvoeren voor gemeenten. Belangrijkste conclusie is dat de financiële risico’s aanzienlijk zijn.

Wet kwaliteitsborging voor het bouwen

Onlangs werd bekend dat de invoering van de Omgevingswet en de Wkb met een jaar wordt uitgesteld naar 1 januari 2022. De invoering heeft gevolgen voor de financiën van gemeenten. Ze raken taken kwijt, en daarmee legesinkomsten, en kunnen voor de nieuwe Wkb-taken geen leges heffen. In opdracht van Omgevingsdienst NL maakten ANG en Organisatieadviesbureau Berenschot deze financiële effecten voor vier gemeenten inzichtelijk. De benodigde gegevens van deze gemeenten werden aangeleverd door Omgevingsdienst De Vallei, Omgevingsdienst Rivierenland, Omgevingsdienst Groningen en de Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid.

ANG verantwoordelijk voor het financiële onderzoek

De kennis en ervaring die ANG de afgelopen jaren opbouwde met het uitvoeren van kostendekkendheidsonderzoeken leges kwam in dit onderzoek goed van pas. Martijn Heijboer en Anne Verstraeten namen het financiële gedeelte van het onderzoek voor hun rekening. “De omstandigheden zorgden ervoor dat het onderzoek op afstand plaatsvond. Ondanks dat zijn we er samen in geslaagd om de effecten goed in beeld te brengen. Dit was vooral te danken aan de betrokkenen die heel gedreven waren om de juiste gegevens aan ons aan te leveren. Het mooie is dat het rapport ook inzicht geeft in de financiële risico’s die voorheen veel minder transparant waren. Dit heeft onder meer geleid tot een gefundeerde reactie vanuit de VNG en haar leden op het voorhang Besluit Kwaliteitsborging voor het bouwen van 12 mei 2020”, aldus Martijn Heijboer van ANG.

Belangrijkste conclusies rapport Wkb

Het belangrijkste risico van de Wkb voor gemeenten is de financiële impact. Voor werk wat overgaat naar de private kwaliteitsborgers kunnen gemeenten geen leges meer heffen. Daarnaast valt werk weg omdat voor sommige bouwwerken geen toets aan het huidige Bouwbesluit meer dient plaats te vinden. Verder krijgt een gemeente nieuwe taken in het kader van de Wkb, maar hiervoor kan zij geen leges heffen. Gemeenten zullen deze nieuwe taken uit de algemene middelen moeten financieren. Ook zullen de kosten voor met name kleinere (particuliere) omgevingsvergunningaanvragen naar verwachting stijgen, aangezien de mogelijkheid van kruissubsidiëring door de invoering van de Wkb beperkt wordt.

> Lees het volledige onderzoeksrapport (in pdf).
> Lees ook het interview over dit onderzoek met Henk-Jan Baakman, directeur van Omgevingsdienst De Vallei in Binnenlands Bestuur.